Geri Dönüşüm
Geri dönüşüm terim olarak, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılmasıdır.
Ambalajlı Su Endüstrisinin kullandığı tüm içecek ambalajları geri dönüştürülebilir ambalajlardır. Ambalajlı su endüstrisi, PET ve cam şişeler gibi ambalajların geri kazanılmasına, ayrıştırılmasına ve geri dönüştürülmesine yardımcı olmada aktif rol oynamaktadır. Aslında, önde gelen birçok ambalajlı su üreticisi, geri kazanım sistemlerinin kurulmasına ve finanse edilmesine yardımcı olmuşlardır (bugün “yeşil nokta” olarak da bilinen sembol 25 AB ülkesinde bulunuyor).
PET şişeler, geri kazanımı sağlanan ambalajlar içerisinde önemli bir paya sahip olup, AB’nin% 22,5’lik geri kazanım hedefine büyük katkıda bulunuyor.
Tüketilen maddelerin yeniden geri dönüşüm halkası içine katılabilmesi ile öncelikle hammadde ihtiyacı azalır. Böylece insan nüfusunun artışı ile paralel olarak artan tüketimin doğal dengeyi bozması ve doğaya verilen zarar engellenmiş olur. Bununla birlikte yeniden dönüştürülebilen maddelerin tekrar hammadde olarak kullanılması büyük miktarda enerji tasarrufunu mümkün kılar. Örneğin, yeniden kazanılabilir alüminyumun kullanılması alüminyumun sıfırdan imal edilmesine oranla %35’e varan enerji tasarrufu sağlamaktadır.
Atık malzemelerin hammadde olarak kullanılması çevre kirliliğinin engellenmesi açısından da önemlidir. Kullanılmış kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir. Örneğin bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir.
Geri dönüşebilen maddeler
- Cam
- Kağıt
- Alüminyum
- Plastik
- Piller
- Motor yağı
- Akümülatörler
- Beton
- Organik atıklar
- Elektronik atıklar
Geri dönüşüm sembolleri ve kodları
Bazı maddelere ait geri dönüşüm sembol ve kodları aşağıda verilmiştir. Bu semboller uluslararası olarak kullanılır.
Geri dönüştürme metotları
Geri dönüştürme metodları her malzeme için farklılık göstermektedir:
Alüminyum: Atık alüminyum küçük parçacıklar halinde doğranır. Daha sonra bu parçalar büyük ocaklarda eritilerek, dökme alüminyum üretilir. Bu sayede atık alüminyum, saf alüminyum ile neredeyse aynı hale gelir ve üretimde kullanılabilir.
Beton: Beton parçalar, yıkım alanlarından toplanarak kırma makinalarının bulunduğu yerlere getirilir. Kırma işleminden sonra ufak parçalar, yeni işlerde çakıl olarak kullanılır. Parçalanmış beton, eğer içeriğinde katkı maddeleri yoksa yeni beton için kuru harç olarak da kullanılabilir.
Kağıt: Kağıt öncelikle kağıt çamuru hazırlamak için, su içerisinde liflerine ayrılır. Eğer gerekirse içindeki lif olmayan yabancı maddeler için temizleme işlemine tutulur. Mürekkep ayırıcı olarak, sodyum hidroksit veya sodyum karbonat kullanılır. Daha sonra hazır olan kağıt lifleri, geri dönüşmüş kağıt üretiminde kullanılır.
Plastik: Plastik atıklar öncelikle cinslerine göre ayrılarak geri dönüşüm işlemine tabi tutulur. Cinslerine göre ayrılan geri dönüşebilir plastik atıklar, kırma makinalarında kırılıp küçük parçalara ayrılır. İşletmeler bu parçaları direkt olarak belli oranlarda, orijinal hammadde ile karıştırarak üretim işleminde kullanabildiği gibi; tekrar eritip katkı maddeleri katarak ikinci sınıf hammadde olarak da kullanabilir.
Cam: Cam atıklar (şişe, kavanoz vb.) toplama kutularında toplanır ve bu atıklar renklerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine verilir. Burada atık ve katkı maddelerinden ayrılır. Burada cam kırılır ve hammadde karışımına karıştırılarak eritme ocaklarına dökülür. Bu şekilde tekrar cam olarak kullanıma geçer. Kırılan cam, beton katkısı ve camasfalt olarak da kullanılmaktadır. Camasfalta %30 civarında geri dönüşmüş cam katılmaktadır. Cam bu şekilde sonsuz bir döngü içinde geri dönüştürülebilir, yapısında bozulma olmaz.
PET şişeler atmak için çok değerli
PET şişeler değerli bir kaynaktır. Uygun geri dönüşüm kutusuna doğru şekilde atılmalıdır. Aslında, geri dönüştürülmüş PET (R-PET), yeni şişeler, tekstil ürünleri ve diğer plastik parçalar da dahil olmak üzere birçok yeni ürün üretmek için kullanılabilmektedir. Dernek olarak, daha yüksek seviyelerde geri dönüştürülebilirlik elde etmek için atık bertarafı ve paketleme endüstrileri ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır.
Geri dönüştürülmüş PET’in yüksek değeri ve yüksek geri dönüştürülebilirliği göz önüne alındığında, PET şişelerin gerektiği gibi sıralanması ve geri dönüştürülmesi zorunludur. Geri dönüşüm, depolama alanlarına giren malzeme miktarını azaltmak anlamına gelir.
Şişeden Şişeye Uygulamaları
Geri dönüştürülmüş PET birçok uygulama için kullanılabilirken, bazı üreticiler yeni şişe üretimi için geri dönüştürülmüş PET kullanmaktadır. Yeni şişelere dönüştürülen geri dönüştürülmüş PET oranı değişebilmektedir. R-PET’in şişeden şişeye uygulamalarında kullanımı artmaktadır.